حضور استارتاپ‌های فعال لازمه‌ی اقتصاد قوی برای هر کشوری است. بیشتر استارتاپ‌هایی که شکل گرفته‌اند از ابتدا سرمایه‌ای نداشتند. نبودن سرمایه یکی از دلایل شکل نگرفتن استارتاپها است. در این گفتگو میزبان مهدی مظاهری سرمایه گذار و مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری پویا هستیم.
صندوق‌هایی سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای این به وجود آمده‌اند که سرمایه لازم مجموعه‌های در حال شکل‌گیری را تامین کنند. البته سرمایه‌گذارها نیز روی تمام استارتاپها سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. یعنی باید استارتاپ یا مجموعه شرایط لازم برای جذب سرمایه را داشته باشد. در این گفتگو از آقای مهدی مظاهری مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری پویا از فرایند جذب سرمایه سوال کردیم.
با توجه به فضای استارتاپی ایران و شناخت شما از این فضا، چند درصد از کسبوکارها به سراغ صندوق‌های خطرپذیر می‌آیند؟
کسب و کارهایی که در قالب استارتاپ شکل می‌گیرند یعنی تیم‌هایی که از ابتدا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند به سراغ صندوق‌های خطر پذیر یا شتابدهنده یا هر نهاد کمک کننده در این پروسه می‌روند. من فکر میکنم اکثر این کسب وکارها بالاخره طی عمرشان یا خیلی زود در قالب شتابدهنده یا یکی دو سال بعد مراجعه می‌کنند.
چقدر از مجموعه استارتاپها به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر اعتماد داشته و چقدر شرایط پذیرش صندوق‌های خطر پذیر را دارند؟
من فکر میکنم که الان مسئله مالی نیاز جدی برای کسبوکارها است. من فکر نمی‌کنم که پایه اول رجوع به سرمایه گذار خطرپذیر اعتماد باشد حداقل در اکوسیستم ایران. شاید حتی اولویت دوم باشد و به این فکر کنند اگر سرمایه‌گذاری که تمکن مالی داشته و تعهدات را به موقع انجام دهد، امید دارند که این رابطه را به نحوی شکل بدهند که تعامل بین دو سهامدار مثبت باشد.
اینکه کسب و کارها چقدر جذابیت کافی را برای جذب سرمایه دارند؛ با توجه به تجربه من در این حوزه، من فکر میکنم که شاید از 20-30 شرکتی که به من مراجعه کرده و به صورت جدی به دنبال جذب سرمایه است در نهایت 1-2 شرکت موفق به جذب سرمایه شده‌اند.
دلیل این آمار که از 20-30 استارتاپ یک تیم موفق به جذب سرمایه می‌شود چیست؟
عوامل کلانی تاثیر گذار است که صحبت کردن در مورد این عوامل ساده نیست. به نظرم عواملی مثل کمبود سرمایه، درخواست زیاد جذب سرمایه این نسبت را تحت شعاع قرار می‌دهد. اصولا تقاضا از عرضه بیشتر است و احتمال اینکه یک استارتاپ جذب سرمایه کند پایین‌تر است. فارغ از اینکه خود شرکت‌ها وضعیت مناسبی برای جذب سرمایه نداشته باشند به سلیقه، دانش و تخصص سرمایه‌گذارها مربوط است. عملا ترکیب این موارد را حساب کنیم احتمال اینکه یک شرکت از سرمایه‌گذار خاص جذب سرمایه کند احتمال بالایی نیست.
از دید یک سرمایه پذیر دلیل رد شدن طرح‌ها به لحاظ فنی چیست؟ چه پارامترهایی باعث رد شدن یک طرح می‌شود.
من در فضای زودهنگام یا نوپایی یا اصطلاحا مرحله پایه (early stage) سرمایه گذاری میکنم. برای من مهم است که یک کسبوکار به من نشان دهد که یک درآمدزایی اولیه یا امکان درآمدزایی دارد. برای من تیم کارآفرین و ساختار سهامی کسبوکار اهمیت جدی دارد. اگر حس کنم ساختار سهامی مانع ورود سرمایه گذار در سال‌های آتی می‌شود، از سرمایه گذاری اجتناب میکنم.
به عنوان یک ویژگی؛ تیم کم هزینه‌ای باشد، کم هزینه بودن به عنوان یک اخلاق تا به عنوان یک مورد مطلق. یعنی حس کنم تیم چابکی و انعطاف حضور بلند مدت و با دوام را دارد. بالاخره مسیر، مسیر سختی است و برای من مهم است که روی تیم‌هایی سرمایه گذاری کنم که از ابتدا هزینه زیادی برای شرکت به وجود می‌آورند.
من به شخصه علاقه دارم روی تیمی سرمایه‌گذاری کنم که از ده ویژگی دو ویژگی را قوی باشد. حتی اگر هشت مورد دیگر نه چندان جالب داشته باشند. روی تیمی که در هشت مورد متوسط و دو مورد ضعیف است علاقه به سرمایه گذاری ندارم.
دو دسته عوامل بر تصمیم‌گیری من اثرگذار هستند:
- عوامل انگیزشی، این عوامل منجر به تصمیم مثبت گرفتن می‌شوند. من در جلساتی که برای تعامل سرمایه‌گذاری و شناخت تیم این عوامل را شناسایی میکنم.
- عوامل بازدارنده که در طول مسیر پیدا می‌شوند. به طور مثال سرمایه قابل توجه که با موقعیتی که استارتاپ در آن است تناسبی ندارد. احساس کنم تیم به شکل قابل توجهی پر هزینه است. ساختار سهامی نامناسبی دارد. تیم امکان درآمدزایی را نشان نمی‌دهد. تیم مدل کسبوکاری مناسبی ندارد که مخاطبین را پیدا کرده و ارگانیک رشد کند.
منبع:
